RETRO STRONY

To nieprawda, że w czasach PRL nie było konkurencji w branży wydawniczej. Była - choć miała zupełnie inny charakter niż współczesna. Państwowe oficyny wydawnicze (a wówczas inne po prostu nie istniały) konkurowały ze sobą o czytelników. Dlatego powstały choćby trzy poważne serie science fiction w trzech różnych wydawnictwach. Rywalizacja toczyła się także w dziedzinie literatury podróżniczej. W 1956 roku zadebiutowała seria Iskier „Naokoło świata”, a trzy lata później Czytelnik wystartował z serią „ Z żaglem ” .

Prawdopodobnie najpopularniejszą serią wydawniczą z gatunku reportażu podróżniczego w czasach PRL była seria „ Naokoło świata ” , wydawana w latach 1956-1994 przez warszawskie Wydawnictwo Iskry . Oryginalna seria liczyła około 200 tytułów (dokładna liczba nie jest łatwa do ustalenia, bo różne źródła podają odmienne dane). Stała za nią znana i ceniona redaktor Krystyna Goldberg, która wspólnie z reportażystą Zbigniewem Stolarkiem opiekowała się serią przez wiele lat.

Ostatnio wybrałem się do Warszawy. To był jednodniowy wypad z dwoma głównymi celami. Po latach chciałem wrócić na Stare Powązki i przejść się szlakiem kwater pisarzy. Drugim celem był również cmentarz, choć książkowy - Cmentarzysko Zapomnianych Książek w podziemiach Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Usłyszałem o nim kilka miesięcy temu i tym razem postanowiłem zajrzeć.

Nie jestem szczególnie obeznany w literaturze węgierskiej, ale od czasu do czasu do mojej biblioteczki trafia jakaś pozycja z kraju wina Tokaj. Ostatnio do moich zbiorów dołączył "Skarb uskoków" Andrása Dékányego (1903-1967) , autora m.in. przygodowych powieści dla młodzieży.  "Skarb uskoków" , wydany pierwotnie w 1965 roku, jest jedną z nich.

Józefa Ignacego Kraszewskiego (1812-1887) chyba przedstawiać nie muszę. To najbardziej płodny z polskich literatów – ma na swoim koncie około 600 książek, w tym 232 powieści. Ta imponująca produktywność wynikała częściowo z niezwykłej dyscypliny pracy pisarza, a częściowo z bezsenności, na którą cierpiał przez lata. Sam przyznawał, że napisanie jednej powieści zajmowało mu około dwóch tygodni. Nie wiem, czy „Mistrza Twardowskiego” stworzył równie szybko, ale wiadomo, że książka ukazała się po raz pierwszy w 1840 roku jako zbeletryzowana wersja popularnych legend i baśni ludowych o mężczyźnie, który podpisuje cyrograf z diabłem. Pierwszego wydania niestety nie mam, ale do mojej kolekcji dołączył dość ciekawy egzemplarz z 1947 lub 1948 roku, wydany przez Wydawnictwo Władysława Bąka  - niewielką oficynę zarejestrowaną w 1946 roku w łódzkim Sądzie Okręgowym. Władysław Bąk specjalizował się w publikowaniu dzieł Kraszewskiego, ale również Ignacego Maciejowskiego (1835–1901). Oficyna...

No dobra, to teraz będzie smaczek dla lokalsów z Torunia. Chodząc po książkowych kiermaszach albo buszując po internetowych antykwariatach, bardzo często wypatruję książek lokalnych. Wiecie, takie przysmaki dla lokalnego patrioty, który siedzi we mnie od lat. A skoro za bardzo mi nie przeszkadza, a czasem nawet pomaga, to go nie wyganiam. W sumie jest niegroźny, więc… niech sobie żyje. Dzięki temu zwróciłem uwagę na książkę "Toruń 1945–1955" autorstwa Adama Felskiego (1911–1982), wydaną przez Komitet Miejski Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w Toruniu . Powiem szczerze: nie do końca wiedziałem, co kupuję – poza tym, że to publikacja o moim mieście. Gdy jednak zacząłem ją przeglądać w domu, od razu okazało się, że to propagandowy ściek w najbardziej nachalnej, cuchnącej formie. I nie trzeba specjalnie szukać, żeby się o tym przekonać. Ot, weźmy sobie choćby to wymowne zdanie, w którym Felski opisuje okres II Rzeczpospolitej: „Toruń w okresie międzywojennym stał się ...